Bulut, serbest bir hava kütlesinde toplanmış, gözle görülebilir su damlacıkları, buz kristalleri veya her ikisinin karışımıdır.
Bulutlar tüm görünür dalga boyutlarını yansıtır. Genellikle beyazdır ancak gri veya siyah olarak da görünebilirler. Gri ya da siyah görünmelerinin sebebi, kalınlıkları nedeniyle güneş ışığının geçmesine izin vermemeleridir.
Bulutlar deniz seviyesinden yüksekliklerine göre yüksek, orta ve alçak seviye bulutları olmak üzere 3 ana gruba ayrılırlar. Yaygın sınıflandırma şöyledir:
Yüksek seviye 5-13 km (16.500-42.500 ft)
Orta seviye 2-7 km (6.500-23.000 ft)
Alçak seviye 0-2 km (0-6.500 ft)
Başlıca on adet bulut tipi vardır: sirrüs, sirrokümülüs, sirrostratüs, altokümülüs, altostratüs, nimbostratüs, stratokümülüs, stratüs, kümülüs ve kümülonimbüs
Bulular, denizcilerin hava tahmininde kullandığı verilerden birisidir...
Sirrüs (cirrus) - Ci
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Beyaz, birbirinden ayrılmış ipliksi yapıda, yamalar veya ince şeritler halinde. Lifli veya ipeksi görünümdedir. Atmosferin soğuk katmanlarında olduğu için su buharı yerine buz kristali yapısındadır.
Sirüslerin görülmesi havanın 24 saat için iyi olacağını gösterir.
Sirrokümülüs (cirrocumulus) - Cc
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Beyaz, ince yamalar veya tabaka halindedir. Gölgesizdir. 1 derece (serçe parmak) kalınlığında tahıl gibi ufak tanelerden veya topaklardan oluşur. Parçacıklar devamlı veya ayrık ve genellikle düzenli bir şekilde dizilmiş haldedir. Atmosferin soğuk katmanlarında olduğu için su buharından çok buz kristali yapısındadır.
Genelde kışın görünürler ve soğuk fakat sakin havayı işaret ederler.
Sirrostratüs (cirrostratus) - Cs
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Şeffaf, beyazımsıdır. İpliksi veya pürüzsüz yapıdadır. Gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar. Güneş ve ay etrafında dışı beyazımsı, içi kırmızımsı hale (çember) oluşturur. Buz kristali yapısındadır.
Genellikle yağmur veya kar fırtınasından 12-24 saat önce görünürler.
Altokümülüs (altocumulus) - Ac
(6.500-20.000 ft (2-6 km) - Orta) Yamalı, düz veya top top tabaka halindedir. Beyaz ve/ya gri gölgelidir. Parçaları 1-5 derece (3 parmak kalınlığı) arasındadır. Parçalar düz veya kıvrımlı desenler oluşturur. Güneş çevresinde "coronae" denen renkli halkalar oluşur.
Kararsız bir atmosferde hafif sağanak yağışa veya yere ulaşmayan yağışa (virga) neden olabilir.
Eğer ılık ve rutubetli bir sabah görünürlerse, öğleden sonra yağmur ve gök gürültüsüne hazır olun.
Altostratüs (altostratus) - As
(6.500-20.000 ft (2-6 km) - Orta) Gri veya mavimsidir. Lifli veya yekpare katman halindedir. Gökyüzünü kısmen veya tamamen kaplar. İnce kısımlarından Güneş -cam tozu arkasındaymış gibi- belli belirsiz görünür. Yağmur veya kar yağışına neden olabilir. Genellikle uzun sürekli kar veya yağmur getiren fırtına öncesi bulutlarıdır.
Nimbostratüs (nimbostratus) - Ns
(10.000 ft (3 km) altı - Orta veya alçak) Koyu gridir ve genellikle gökyüzünü kaplar. Güneş ve Ayı gizleyecek kadar kalındır. Tabanı yağış nedeniyle sürekli çözünür durumdadır. Altostratüse benzer ancak daha koyu renklidir ve tabanı As gibi düz değildir. Yağış bulutlarıdır. Yağmur veya kar getirirler.
Stratokümülüs (stratocumulus) - Sc
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Gri veya beyazımsı, yamalı veya tabaka halindedir. Koyu gri toplanmış kısımlar veya tabakalar arasında kırıklar görülebilir. Toplanmış (yuvarlak) kısımlar 5 dereceden (3 parmak) kalın olabilir.
Hafif yağmur veya kar görülebilir.
Stratüs (stratus) - St
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Gri ve görece düz bulut tabakası. Güneş bulut arkasındayken hatları net olarak seçilebilir. Çiseleme görülebilir.
Hafif sis ve çiğ getirirler.
Kümülüs (cumulus) - Cu
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Parçalı, yoğun ve keskin hatlıdır. Dikey olarak oluşur ve kubbe ya da kule şeklinde parçalardan meydana gelir. Üst kısmı karnıbahara benzer. Güneş değen kısımları parlak, beyazdır. Tabanı görece koyu renkli ve düzdür. Güneş ışığı altına ulaşmayabilir. Büyük olanlarında sağanak yağış ve kar görülebilir. Kısa süreli sağanak yağışların ardından güneş açabilir.
Bu küçük ve şişman bulutlar iyi hava işaretidir. Ancak dikey gelişmeleri ve koyu renk olmaları kümülonimbüse dönmekte olduğunu gösterir.
Kümülonimbüs (cumulonimbus ) - Cb
(13.000 ft (4 km) altı - Alçak, orta ve yüksek) Dikey olarak dağ veya kule şeklinde uzayan, ağır ve yoğun bir buluttur. Üst kısmı örs şeklinde lifli uzantılara sahip olabilir. Tabanı koyu renkli ve fırtınalıdır. Alt kısmında Cu ve Sc gibi başka bulutlar bulunabilir. Yıldırım, kar, dolu ve şiddetli yağış görülebilir.
Değişen havayı önceden kestirmek için yukarıdakilere ek olarak;
- Koyu mavi gökyüzü varsa, güneş doğarken parlak ve hafif sisli ise, akşam gökkuşağı görünmüşse ve güneş/ay çevresinde büyük hale varsa iyi hava,
- Güneş doğarken gökyüzü kırmızı ise, gökkuşağı sabah görünmüş ise ve ay etrafında küçük hale görülüyorsa yağmurlu hava,
- Hava sisli ise durgun hava,
- Güneş doğarken kırmızı görünmüşse ve batarken gökyüzü kırmızı görünmüş ise rüzgarlı hava,
- Güneşin soluk ve dumanlı olması, bulutların aşırı beyaz olması ve güneş/ay etrafında yay olması fırtınayı haber verir...
Bulut tipleri sınıflandırmasını ve bulutlar arası etkileşimleri ekteki resimlerde ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz...
KAYNAKÇA
Civil Aviation Pilot's Manual 2: Aviation Law & Meteorology - [SIZE="1"]( Sivil Havacılık Pilot El Kitabı 2 : Havacılık Kanunu ve Meteoroloji )[/SIZE] - Pooley's Air Pilot Publishing, 2011.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yayınları
Bulutlar tüm görünür dalga boyutlarını yansıtır. Genellikle beyazdır ancak gri veya siyah olarak da görünebilirler. Gri ya da siyah görünmelerinin sebebi, kalınlıkları nedeniyle güneş ışığının geçmesine izin vermemeleridir.
Bulutlar deniz seviyesinden yüksekliklerine göre yüksek, orta ve alçak seviye bulutları olmak üzere 3 ana gruba ayrılırlar. Yaygın sınıflandırma şöyledir:
Yüksek seviye 5-13 km (16.500-42.500 ft)
Orta seviye 2-7 km (6.500-23.000 ft)
Alçak seviye 0-2 km (0-6.500 ft)
Başlıca on adet bulut tipi vardır: sirrüs, sirrokümülüs, sirrostratüs, altokümülüs, altostratüs, nimbostratüs, stratokümülüs, stratüs, kümülüs ve kümülonimbüs
Bulular, denizcilerin hava tahmininde kullandığı verilerden birisidir...
Sirrüs (cirrus) - Ci
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Beyaz, birbirinden ayrılmış ipliksi yapıda, yamalar veya ince şeritler halinde. Lifli veya ipeksi görünümdedir. Atmosferin soğuk katmanlarında olduğu için su buharı yerine buz kristali yapısındadır.
Sirüslerin görülmesi havanın 24 saat için iyi olacağını gösterir.
Sirrokümülüs (cirrocumulus) - Cc
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Beyaz, ince yamalar veya tabaka halindedir. Gölgesizdir. 1 derece (serçe parmak) kalınlığında tahıl gibi ufak tanelerden veya topaklardan oluşur. Parçacıklar devamlı veya ayrık ve genellikle düzenli bir şekilde dizilmiş haldedir. Atmosferin soğuk katmanlarında olduğu için su buharından çok buz kristali yapısındadır.
Genelde kışın görünürler ve soğuk fakat sakin havayı işaret ederler.
Sirrostratüs (cirrostratus) - Cs
(20.000 ft (6 km) üzeri - Yüksek) Şeffaf, beyazımsıdır. İpliksi veya pürüzsüz yapıdadır. Gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar. Güneş ve ay etrafında dışı beyazımsı, içi kırmızımsı hale (çember) oluşturur. Buz kristali yapısındadır.
Genellikle yağmur veya kar fırtınasından 12-24 saat önce görünürler.
Altokümülüs (altocumulus) - Ac
(6.500-20.000 ft (2-6 km) - Orta) Yamalı, düz veya top top tabaka halindedir. Beyaz ve/ya gri gölgelidir. Parçaları 1-5 derece (3 parmak kalınlığı) arasındadır. Parçalar düz veya kıvrımlı desenler oluşturur. Güneş çevresinde "coronae" denen renkli halkalar oluşur.
Kararsız bir atmosferde hafif sağanak yağışa veya yere ulaşmayan yağışa (virga) neden olabilir.
Eğer ılık ve rutubetli bir sabah görünürlerse, öğleden sonra yağmur ve gök gürültüsüne hazır olun.
Altostratüs (altostratus) - As
(6.500-20.000 ft (2-6 km) - Orta) Gri veya mavimsidir. Lifli veya yekpare katman halindedir. Gökyüzünü kısmen veya tamamen kaplar. İnce kısımlarından Güneş -cam tozu arkasındaymış gibi- belli belirsiz görünür. Yağmur veya kar yağışına neden olabilir. Genellikle uzun sürekli kar veya yağmur getiren fırtına öncesi bulutlarıdır.
Nimbostratüs (nimbostratus) - Ns
(10.000 ft (3 km) altı - Orta veya alçak) Koyu gridir ve genellikle gökyüzünü kaplar. Güneş ve Ayı gizleyecek kadar kalındır. Tabanı yağış nedeniyle sürekli çözünür durumdadır. Altostratüse benzer ancak daha koyu renklidir ve tabanı As gibi düz değildir. Yağış bulutlarıdır. Yağmur veya kar getirirler.
Stratokümülüs (stratocumulus) - Sc
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Gri veya beyazımsı, yamalı veya tabaka halindedir. Koyu gri toplanmış kısımlar veya tabakalar arasında kırıklar görülebilir. Toplanmış (yuvarlak) kısımlar 5 dereceden (3 parmak) kalın olabilir.
Hafif yağmur veya kar görülebilir.
Stratüs (stratus) - St
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Gri ve görece düz bulut tabakası. Güneş bulut arkasındayken hatları net olarak seçilebilir. Çiseleme görülebilir.
Hafif sis ve çiğ getirirler.
Kümülüs (cumulus) - Cu
(6.500 ft (2 km) altı - Alçak) Parçalı, yoğun ve keskin hatlıdır. Dikey olarak oluşur ve kubbe ya da kule şeklinde parçalardan meydana gelir. Üst kısmı karnıbahara benzer. Güneş değen kısımları parlak, beyazdır. Tabanı görece koyu renkli ve düzdür. Güneş ışığı altına ulaşmayabilir. Büyük olanlarında sağanak yağış ve kar görülebilir. Kısa süreli sağanak yağışların ardından güneş açabilir.
Bu küçük ve şişman bulutlar iyi hava işaretidir. Ancak dikey gelişmeleri ve koyu renk olmaları kümülonimbüse dönmekte olduğunu gösterir.
Kümülonimbüs (cumulonimbus ) - Cb
(13.000 ft (4 km) altı - Alçak, orta ve yüksek) Dikey olarak dağ veya kule şeklinde uzayan, ağır ve yoğun bir buluttur. Üst kısmı örs şeklinde lifli uzantılara sahip olabilir. Tabanı koyu renkli ve fırtınalıdır. Alt kısmında Cu ve Sc gibi başka bulutlar bulunabilir. Yıldırım, kar, dolu ve şiddetli yağış görülebilir.
Değişen havayı önceden kestirmek için yukarıdakilere ek olarak;
- Koyu mavi gökyüzü varsa, güneş doğarken parlak ve hafif sisli ise, akşam gökkuşağı görünmüşse ve güneş/ay çevresinde büyük hale varsa iyi hava,
- Güneş doğarken gökyüzü kırmızı ise, gökkuşağı sabah görünmüş ise ve ay etrafında küçük hale görülüyorsa yağmurlu hava,
- Hava sisli ise durgun hava,
- Güneş doğarken kırmızı görünmüşse ve batarken gökyüzü kırmızı görünmüş ise rüzgarlı hava,
- Güneşin soluk ve dumanlı olması, bulutların aşırı beyaz olması ve güneş/ay etrafında yay olması fırtınayı haber verir...
Bulut tipleri sınıflandırmasını ve bulutlar arası etkileşimleri ekteki resimlerde ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz...
KAYNAKÇA
Civil Aviation Pilot's Manual 2: Aviation Law & Meteorology - [SIZE="1"]( Sivil Havacılık Pilot El Kitabı 2 : Havacılık Kanunu ve Meteoroloji )[/SIZE] - Pooley's Air Pilot Publishing, 2011.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yayınları
[SIGPIC][/SIGPIC]
Deniz üstünde yürürüz... Düşmanı arar buluruz... Öcümüzü komaz alırız... Bize " BAHRİYELİ " derler...
Deniz üstünde yürürüz... Düşmanı arar buluruz... Öcümüzü komaz alırız... Bize " BAHRİYELİ " derler...
